Jarosław kryje pod swoim rynkiem prawdziwy skarb – Podziemne Przejście Turystyczne, które pozwala zanurzyć się w fascynujący świat dawnych kupców, rzemieślników i mieszkańców tego niezwykłego miasta. To miejsce, gdzie historia ożywa na wyciągnięcie ręki, a nowoczesne rozwiązania multimedialne łączą się z autentycznymi, wielowiekowymi piwnicami, tworząc jedną z najbardziej oryginalnych atrakcji turystycznych Podkarpacia. Spacer podziemnymi korytarzami to nie tylko okazja do poznania dziejów Jarosławia, ale także do przeżycia niezwykłej przygody, która na długo pozostaje w pamięci.
Lokalizacja i geneza podziemi
Podziemne Przejście Turystyczne znajduje się bezpośrednio pod trzema zabytkowymi kamienicami przy jarosławskim rynku: Orsettich, Attavantich oraz Gruszewiczów. To właśnie tu, pod adresem Rynek 4, 5 i 6, rozciąga się system tuneli i piwnic o długości 186 metrów, miejscami sięgający nawet 6 metrów pod powierzchnię placu. Trasa powstała na bazie dawnych komór handlowych, które przez wieki służyły jarosławskim kupcom do przechowywania towarów – wina, zboża, tkanin i innych dóbr, które trafiały tu podczas słynnych europejskich jarmarków. Wielopoziomowe piwnice były nie tylko magazynami, ale także miejscem spotkań, narad i prowadzenia interesów. Dziś, dzięki gruntownej rewitalizacji, podziemia te stały się nowoczesną trasą turystyczną, która pozwala odkryć nieznane oblicze Jarosławia.
Zwiedzanie – niezwykła podróż przez wieki
Wędrówka Podziemnym Przejściem Turystycznym to podróż przez 11 starannie zaaranżowanych sal, z których każda opowiada inną historię związaną z miastem i jego mieszkańcami. Na początku trasy czekają ekspozycje archeologiczne i paleontologiczne, prezentujące najstarsze znaleziska z okolic Jarosławia. Dalej można zanurzyć się w świat mieszczańskiej kuchni, poznać tajniki tradycyjnej ceramiki oraz zobaczyć, jak wyglądało codzienne życie dawnych jarosławian.
Kolejne pomieszczenia przybliżają dzieje jarosławskich jarmarków, które przyciągały kupców z całej Europy. Multimedialne prezentacje pozwalają niemal poczuć gwar targowiska, usłyszeć rozmowy w różnych językach i wyobrazić sobie, jak wielkim centrum handlu był niegdyś Jarosław. Szczególnie ciekawa jest sala poświęcona rzece San, która odegrała kluczową rolę w rozwoju miasta – to właśnie nią spławiano towary do Gdańska i dalej w świat.
Na trasie nie brakuje również opowieści o myślistwie, dawnych rzemiosłach oraz o samych podziemiach – ich budowie, historii i ratowaniu przed zniszczeniem. Jednym z najbardziej widowiskowych punktów zwiedzania jest makieta dawnego Jarosławia oraz sala multimedialna, w której można obejrzeć film dokumentalny o historii miasta, jarmarków i odkrycia podziemi. Całość ekspozycji wzbogacają nowoczesne urządzenia multimedialne, interaktywne stanowiska i sugestywne scenografie, które sprawiają, że zwiedzanie staje się prawdziwą przygodą dla osób w każdym wieku.
Multimedialne atrakcje i interaktywność
Jednym z największych atutów Podziemnego Przejścia Turystycznego jest połączenie tradycyjnych ekspozycji z nowoczesnymi technologiami. Zwiedzający mogą spróbować swoich sił w garncarskim rzemiośle, spotkać animowanych kupców z różnych stron Europy, a nawet odbyć wirtualną podróż łodzią w dół Sanu i Wisły. W tej części trasy można zobaczyć, jak wyglądały dawne miasta, takie jak Sandomierz, Warszawa, Toruń czy Gdańsk, do których docierały jarosławskie towary. Realistyczne efekty dźwiękowe, światła i projekcje sprawiają, że historia staje się niemal namacalna.
Warto zwrócić uwagę na salę poświęconą wielkiej katastrofie budowlanej z początku lat 60. XX wieku, która niemal doprowadziła do zawalenia się części Starego Miasta. Wystawa dokumentuje prace ratunkowe, które pozwoliły ocalić zabytkowe piwnice i przekształcić je w dzisiejszą atrakcję turystyczną.
Praktyczne informacje dla odwiedzających
Podziemne Przejście Turystyczne znajduje się przy Rynku 5 w Jarosławiu. Bilety można nabyć w Centrum Informacji Turystyczno-Kulturalnej, działającym przy Centrum Kultury i Promocji. Zwiedzanie możliwe jest zarówno z przewodnikiem, jak i samodzielnie – dostępne są również audioprzewodniki. Trasa ma długość 186 metrów, a zwiedzanie z przewodnikiem trwa około 1–1,5 godziny. Warto zarezerwować sobie więcej czasu, jeśli planuje się dokładne obejrzenie wszystkich ekspozycji i filmów multimedialnych. Podziemia są czynne przez większość dni tygodnia, z wyjątkiem poniedziałków. W podziemiach panuje stała temperatura około 8°C, dlatego nawet latem warto zabrać cieplejszą odzież. Dojazd do Jarosławia jest możliwy zarówno pociągiem, autobusem, jak i samochodem – parkingi znajdują się w pobliżu rynku. W budynku działa sklepik z pamiątkami, a w okolicy nie brakuje restauracji, kawiarni i cukierni. Wózki dziecięce najlepiej zostawić na parterze, gdyż na trasie znajduje się sporo schodów i wąskich korytarzy.
Wyjątkowość miejsca i atmosfera podziemi
Podziemne Przejście Turystyczne zachwyca nie tylko bogactwem prezentowanych treści, ale także niezwykłą atmosferą. Surowe, kamienne ściany, chłód piwnic i delikatne światło lamp tworzą klimat, który pozwala poczuć się jak uczestnik wydarzeń sprzed setek lat. Każda sala zaskakuje innym pomysłem na opowieść – od rekonstrukcji warsztatu garncarskiego, przez scenki z życia kupców, po historyczne dokumenty i fotografie. To miejsce, gdzie można zobaczyć, jak przenikały się kultury i tradycje, a Jarosław stawał się jednym z najważniejszych ośrodków handlowych Europy Środkowej.
Wizyta w podziemiach to także okazja do refleksji nad losem miasta i jego mieszkańców, którzy przez wieki musieli mierzyć się z wyzwaniami – od powodzi, przez wojny, po katastrofy budowlane. Dzięki wysiłkowi wielu osób udało się ocalić te niezwykłe piwnice i udostępnić je kolejnym pokoleniom.
Podsumowanie
Podziemne Przejście Turystyczne w Jarosławiu to miejsce, które w wyjątkowy sposób łączy historię z nowoczesnością. Spacerując podziemnymi korytarzami, można nie tylko poznać fascynujące dzieje miasta, ale także przeżyć niezapomnianą przygodę – pełną multimedialnych atrakcji, interaktywnych stanowisk i sugestywnych scenografii. To jedna z tych atrakcji, które pokazują, że historia nie musi być nudna, a Jarosław to miasto pełne tajemnic i niezwykłych opowieści. Wizyta w podziemiach pozostawia niezatarte wrażenia i sprawia, że chce się tu wracać, by odkrywać kolejne sekrety ukryte pod brukiem jarosławskiego rynku.